دو ماه پس از فوت مرحوم آیتالله مروارید، آیتالله خامنهای در یكی از تماسهای تلفنی با حجتالإسلام و المسلمین علیاكبر الهی خراسانی- داماد آیتالله مروارید- فرمودند: "من از زمان فوت ایشان، هر روز برای ایشان توسل خاصی دارم!"
چهاردهم مهر ماه سال 83 یادآور رحلت عالم وارسته و عبد صالح آیت الله آقای حاج میرزا حسنعلی مروارید(ره) است.
این عالم با تقوا و مردمی از بارزترین عالمان دینی قرن اخیر در استان خراسان در سال 1329 قمری به دنیا آمد،وی سالها پناهگاه معنوی مردم مشهد بود و مسجد ملاحیدر كه او پیش نماز آن بود، هر بامداد و ظهر و شامگاه، شاهد حضور پرطراوت و با علاقه زائران حرم امام رضا(ع)، به ویژه جوانان بود كه سعی می كردند خود را به نماز با صفای ایشان برسانند.
آیت الله مروارید كه از شاگردان آیت الله میرزا مهدی اصفهانی وعارف مشهور، شیخ حسنعلی نخودكی به شمار می آمد، سالها در حوزه مشهد به تربیت طلاب و دانش پژوهان پرداخت. وی در دوران انقلاب نیز از جمله شخصیت های مبارز به شمار می رفت كه در كنار دیگر چهره ها به امضای اطلاعیه هایی بر ضد رژیم پهلوی می پرداخت و تا زمان حیات خود نیز به لحاظ ویژگیهای اخلاقی، ساده زیستی و مردم داری و عدم ورود به درگیری های سیاسی، شخصیتی مورد احترام برای گروه های مختلف مردم و گرایشهای گوناگون سیاسی بود.
تاكنون تعدادی از آثار این عالم روحانی از سوی بنیاد پژوهشهای مشهد به چاپ رسیده است.
آیت الله مروارید از جمعی از علما، علوم اسلامی را آموخت، از جمله حسنعلی طهرانی، شیخ هاشم قزوینی و بیشتر از همه از میرزا مهدی غروی اصفهانی كه پایه گذار «مكتب تفكیك» بود. وی تا سال آخر حیات استاد خود، میرزا مهدی اصفهانی ملازم وی بود و پس از دو سه سال تدریس خارج فقه را آغاز كرد كه تا حدود 40 سال ادامه داشت. در طول این مدت، دانشمندان و عالمان بسیاری را در زمینه علوم اسلامی و به ویژه معارف اسلامی تربیت كرد. كتاب ارزشمند «تنبیهات حول المبدأ و المعاد» تألیف ایشان، از عمیق ترین و استوارترین متون معارف اسلامی است كه در قرن اخیر تألیف شده است. محورهای اصلی این كتاب كه به زبان عربی نگاشته شده، توحید و انسان شناسی و معاد شناسی و موضوعات مربوط است.
رهبری ایشان مایه اطمینان است
به مناسبت هشتمین سالگرد رحلت عالم وارستهی خراسان، حضرت آیتالله مروارید، "پايگاه اطلاع رسانی دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آيت الله العظمی سيد علی خامنه ای" بخشی از خاطرات دیدارهای حضرت آیتالله خامنهای با ایشان را به روایت حجتالإسلام مجتبی الهی خراسانی از نوادگان مرحوم میرزا منتشر میكند.
این دیدارهای خصوصی، به پیشنهاد آیتالله مروارید و با اشتیاق متقابل دو طرف، اغلب در محل اقامت رهبر معظم انقلاب در مشهد و گاهی در حرم مطهر رضوی یا منزل مرحوم میرزا در فضایی صمیمی برگزار میشد و اغلب اوقات به ذكر خاطرات و حكایات و گاه مباحثات علمی میگذشت.
در یكی از دیدارهای خصوصی مرحوم آیتالله مروارید با رهبر معظم انقلاب، به حضرت آقا عرض كردم: بنده برای انتخاب رشتهی تخصصی حوزویان، بهترین راهنما و مشاور را جنابعالی میدانم؛ چون علاوه بر توجه و دقت وافر به تخصصهای مختلف، اشراف شما در جایگاه رهبری بر نیازهای جوامع اسلامی، از همه بالاتر و فصل الخطاب است.
از طرفی جنابعالی در سخنرانیهای مختلف، طلاب و فضلا را متوجه اولویتهای علمی حوزه كردهاید؛ و بر اساس بررسی بنده، روی "كلام" و دفع شبهات كلامی، "فقه" و پاسخ به نیازهای حكومت اسلامی، و "تبلیغ" و تربیت دینی جامعه تأكید فرمودهاید. برای بنده و طلاب دیگری كه درصدد انتخاب رشتهی تخصصی هستند، كدامیك را اولویت نخست میدانید؟ و ادامه دادم: بنده میخواهم تكلیف خودم روشن شود؛ اگر پاسخ شما نباید طرح عمومی شود، جای دیگری نقل نمیكنم.
ایشان ضمن توضیح دلایل اهمیت هریك، هر سه را در یك رتبه تبیین فرمودند و سفارش كردند: "میان این سه، استعداد و علاقهی طلبه ملاك قرار گیرد و بس."
مرحوم میرزا همانطور كه سرشان را پایین انداخته بودند، فرمودند: "چه اشكالی دارد امثال ایشان كه استعداد خوبی دارند، در هر دو رشتهی فقه و كلام كار كنند و تبلیغ را هم رها نكنند؟!"
آقا بلافاصله و با لبخند فرمودند: "جنابعالی قیاس به نفس میفرمایید! چنین همت و بركتی فقط در امثال جنابعالی پیدا میشود كه بین فقه و كلام و حدیث جمع كردهاید اما بین طلبههای كنونی، آنهم با این گرفتاریهای مختلف و گاهی هم اتلاف وقتها، چنین چیزی پیدا نمیشود. همان گذشته هم افراد كمی مثل حضرتعالی موفق به جمع بین چند رشته شدهاند و غالباً در یك رشته بیشتر تخصص پیدا نمیكردند!"
رهبری ایشان مایه اطمینان است
در اوائل دوران رهبری، مرحوم آیتالله مروارید یكبار به من فرمودند: "برای آقای خامنهای نگرانم؛ احتمال میدهم برای ایشان شرایط سختی پیش آمده باشد." عرض كردم: با توجه به مسؤولیت سنگین رهبری، ایشان همیشه گرفتاری و سختی دارند؛ چیز جدیدی نیست.
فرمودند: "نه، چون هروقت ما همدیگر را میبینیم، ایشان مطابق معمول هنگام جداشدن، التماس دعا میگویند اما این دفعه موقع جداشدن آهسته كنار گوشم گفتند: اُذكرنی عند ربّك. (كلام یوسف صدیق به هنگام آزادی زندانی همبندش) ایشان آدم ظریفی است، معلوم است مشكل حادی پیش آمده كه این طور بیان میكنند."
جالب اینكه پس از رحلت حضرت امام، آیتالله مروارید نیز مانند بسیاری دیگر از بزرگان، نگران سامان امور كشور و ادارهی نظام بودند. اما پس از شنیدن خبر انتخاب آیتالله خامنهای به رهبری، ابراز خوشوقتی نموده، رهبری فردی خوشفكر مانند ایشان را مایهی اطمینان دانسته و میفرمود: "من ایشان را از نوجوانی میشناسم. پدر ایشان با ما رفت و آمد داشت. خود ایشان هم طلبهای مستعد و فاضل بود. من در ایام ریاستجمهوری ایشان نیز به ایشان علاقمند بودم."
خطیب فاضل حجتالإسلام و المسلمین راشد یزدی در سخنرانی مراسم هفتم مرحوم آقا در مسجد جامع گوهرشاد كه توسط آیتالله واعظ طبسی نمایندهی محترم ولی فقیه در استان خراسان برگزار شده بود، فرمودند: مرحوم آیتالله مروارید دعای كوتاهی را در محضر رهبر معظم انقلاب مطرح نمودند. بنده فرصت را مغتنم شمردم و آن را یادداشت كردم. سپس به مرحوم آقا عرض كردم: مأخذش را هم بفرمایید بنویسم! رهبر معظم انقلاب بلافاصله فرمودند: "ایشان خودشان سند هستند؛ بنویسید سند: آقای مروارید!"
هر روز به یاد ایشان توسلی دارم